احترام به والدین در قرآن با خطاب های گوناگون وارد شده و به مقام و منزلت عظیم آنان و نقش و موقعیت خطیر آنها اشاره بسیارى شده است. البته این دستور نه تنها شامل والدین مسلمان مى شود، بلکه در آیات قرآن احسان و نیکى به پدر و مادر غیر مسلمان را نیز در بر مى گیرد و البته در دستورات انبیاى پیشین نیز بر این مطلب تأکید شده است.
نیکی به پدر و مادر در کنار توحید:اولین مورد از اشارات قرآن در این مورد نیکی به والدین میباشد، که در این باره میفرماید: (وَاعبُدُوالله َوَلاتُشرِکُوا بِهِ شَیئاً وَبِالوَالِدَینِ اِحساناً...)(قسمتی ازآیه ی 36 سوره ی نساء)
خدای یکتا را بپرستیدوهیچ چیز را شریک وی نگیرید و نسبت به پدرومادرنیکی ومهربانی کنید.
وخدای تو حکم فرموده که جزاوهیچ کس رانپرستیدودرباره ی پدرومادرنیکویی کنید وچنانکه هردو یا یکی از آنهاپیروسالخورده شوند که موجب رنج وزحمت شماباشند زنهار کلمه ای که رنجیده خاطر شوند مگوییدوکمترین آزاربه آنها مرسانید وبا ایشان به اکرام واحترام سخن گویید.
غفران الهی نتیجه احترام به والدین:خداوند در سوره اسراء بعد از آنکه دستور میدهد که نسبت به پدر و مادر نیکی و احترام و خضوع داشته باشید میفرماید:(رَّبُّکُمْ أَعْلَمُ بِمَا فِى نُفُوسِکُمْ إِن تَکُونُواْ صَلِحِینَ فَإِنَّهُ کَانَ لِلْأَوَّ بِینَ غَفُوراً )(اسراء/ 25 )
خدا به آنچه در دلهای شما است از خود شما آگاهتر است اگر همانا در دل اندیشه صلاح دارید خدا هرکه را با نیت پاک به درگاه او تضرع و توبه کند البته خواهد بخشید.
گرفتار شدن به عذاب الهی نتیجه بیحرمتی به والدین:این آیه در مورد فرزند بی ایمان و حق نشناسی است که مورد عاق والدین واقع شده است و به پدر و مادر اف گفته و میگوید:(وَ الَّذِى قَالَ لِوَلِدَیْهِ أُفٍ لَّکُمَا أَ تَعِدَانِنى أَنْ أُخْرَجَ وَ قَدْ خَلَتِ الْقُرُونُ مِن قَبْلى وَ هُمَا یَستَغِیثَانِ اللَّهَ وَیْلَک ءَامِنْ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ فَیَقُولُ مَا هَذَا إِلا أَسطِیرُ الأَوَّلِینَ)(احقاف 17)
کسی که به پدر و مادرش میگوید: اف بر شما! آیا به من وعده میدهید که من روز قیامت مبعوث میشوم ؟ در حالی که قبل از من اقوام زیادی بودند (و هرگز مبعوث نشدند) و آنها پیوسته فریاد میکشند و خدا را به یاری میطلبند که وای بر تو! ایمان بیاور که وعده خدا حق است.
از این آیه معلوم میشود این فرزند کاملا به پدر و مادر بی احترامی کرده و به حرف پدر و مادر گوش نداده بلکه حتی آنها را مسخره هم کرده است سرانجام کار چنین افرادی را در آیه بعد روشن میکند و میفرماید: (أُوْلَئِکَ الَّذِینَ حَقَّ عَلَیْهِمُ الْقَوْلُ فِی أُمَمٍ قَدْ خَلَتْ مِن قَبْلِهِم مِّنَ الْجِنِّ وَالْإِنسِ إِنَّهُمْ کَانُوا خَاسِرِینَ)(احقاف 18)
آنها کسانی هستند که عذاب الهی درباره آنها حتمی است و همراه با اقوام کافر از جن و انس که قبلا از آنها بوده گرفتار مجازات دردناک میشوند و اهل دوزخاند.