خداوند، مسلمانان را به تلاوت کتابش بسیار سفارش کرده است.
انشاءالله، با رعایت آداب تلاوت قرآن کریم، به تدریج، عمل به آیات روح بخش و عمیق را سرلوحه امور روزمره قرار داده، هیچ گاه از آن غافل نشویم.
قرآن کریم نسبت به تمامی کتاب های دیگر ارجحیت دارد و با هیچ یک از آنها قابل قیاس نیست.
به فرموده رسول گرامی اسلام(صلی الله علیه وآله):
«برتری قرآن بر دیگر سخنان، همانند برتری خداوند بر مخلوقش است».
باید دقّت کرد که خواندن قرآن با خواندن کتاب های دیگر خیلی تفاوت دارد. برای احترام به این سخنان گرانقدر و پرمحتوا هنگام تلاوت آن، شایسته است قاری و مستمع، آدابی را رعایت نماید:
1. قبل از تماس و لمس مستقیم آیات نورانی قرآن کریم باید بدن و اعضاء و جوارح، طهارت (وضو، غسل،تیمم) داشته باشد؛ زیرا خداوند در قرآن می فرماید:
(لیمسّه الّا المطهّرون)؛ قرآن را باید فقط با طهارت لمس کرد.(سوره واقعه،آیه79)
2.شایسته است، قاری، قرآن را با ترتیل تلاوت نماید؛ زیرا این نوع تلاوت باعث می شود انسان با تفکر و تدبری بیشتر قرآن را قرائت نماید. خداوند هم در قرآن به این نکته مهم اشاره می کند و می فرماید:
(…و رتّل القرآن ترتیل)؛ و قرآن را با ترتیل تلاوت کنید.(سوره مزمّل،آیه4)
3.شایسته است قرآن را زیاد تلاوت کنیم، زیرا با تلاوت زیاد قرآن، قلوب زنگار گرفته بیدار شده، مشمول هدایت، شفا، برکت و تقوا می شود. خداوند متعال در قرآن می فرماید:
(…فاقرءوا ما تیسّر منه…)؛ تا می توانید قرآن را تلاوت نمایید…(سوره مزمّل،آیه20)
روایتی از امام رضا(علیه السلام) در این مورد نقل شده است: «سزاوار است هر فرد(مسلمان) هر روز بعد از تعقیب نماز صبح، پنجاه آیه از قرآن را تلاوت نماید».
4. چه خوب است، قاری قرآن هنگان تلاوت آیات، عطر و بوی خوش استعمال نماید!
5. بهتر است قاری قرآن، هنگان تلاوت آیات، مؤدب و رو به قبله بنشیند.
6. شایسته است قاری قرآن، با تدبّر و تأمّل در معانی و مفاهیم عمیق قرآن، آیات را تلاوت نماید؛ زیرا خداوند متعال در قرآن می فرماید:
(کتاب انزلناهُ الیک مبارک لیدّبّروا آیاته ولیتذکّر اولوا الالباب)؛ کتابی مبارک را بر تو نازل کردیم، تا مردم در آیاتش اندیشه کنند و خردمندان از آن پند و عبرت گیرند.(سوره ص،آیه29)
در این مورد حضرت علی(علیه السلام) می فرماید:
«آگاه باشید! قرائتی که در آن اندیشه و تفکر نباشد، خیری در بر ندارد».
7. خوب است قرآن را با صوت زیبا، نیکو و حزین قرائت کنیم؛ زیرا پیامبر گرامی اسلام(صلی الله علیه وآله) می فرمایند: «قرآن را با صداهای خوش زینت دهید؛ زیرا هر چیزی زیبایی دارد و زیبایی قرآن، صدای زیبا و خوش است».
امام صادق(علیه السلام) نیز میفرماید: «قرآن حزین نازل شده است، پس آن را حزن انگیز تلاوت کنید».
تلاوت قرآن با صوت حزین حالت خضوع و خشوع را در دل می آفریند و در دلها بهتر و بیشتر اثر می کند.
8. هنگام تلاوت قرآن از خندیدن و شوخی و مزاح و غیره بپرهیزیم.
9. هنگام تلاوت قرآن نباید سخن بگوییم، بلکه باید با آرامش به آیاتش گوش دهیم؛ زیرا خداوند در قرآن کریم می فرماید:
(و اذا قریء القرآن فاستمعوا له وانصتوا لعلّکم ترحمون)؛ وقتی قرآن خوانده می شود، به آن گوش دهید و سکوت کنید، شاید مورد رحمت خداوند واقع شوید!(سوره اعراف،آیه204)